Hoewel ons landje wat verstopt ligt, hebben onze dorpsgenoten dondersgoed in de smiezen dat we hier aan het werk zijn. Ze maken ommetjes langs onze hof omdat ze benieuwd zijn wat we doen.

Guapissima

Ons landje ligt verscholen achter La Carril, de dorpskern met de kerk en de kroeg. Die doen beide nog dienst, zelfs nu, in coronatijd. De pastoor draagt één keer per maand de mis op in onze dorpskapel, die gewijd is aan San Lorenzo. Na afloop drinkt de zielenherder altijd koffie bij onze buurvrouw. Na de laatste mis heeft zij de pastoor meegetroond naar onze tuin, ook al waren we er zelf niet. Want de buurvrouw vindt de tuin guapissima – prachtig. Als ze even komt buurten, roept ze al van ver hoe geweldig ze onze moestuin-in-wording vindt. Ze schatert het uit als ik vertel dat er alcohol in de vruchten van de aardbeiboom zit. En doet aan vriendin Marie Carmen voor hoe ze dronken naar huis waggelen als ze deze vruchtjes eten.

Prikkelend kruidig

Naast aardbeibomen, kiwi’s, bosbessen en ander fruit zijn er in de moestuin nu vijf teeltbedden van elk drie meter lang en 1,20 meter breed. Dat lijkt weinig. Toch heb ik een hele tijd geploeterd om deze achttien vierkante meter te ontdoen van alle grassen en onkruiden. Vaak schiet onze scherpe schop pas na vijf, zes, zeven keer hard stampen door de taaie graspollen. Ook al is het zwoegen, ik geniet ervan. Want bij elke schep ontsnapt weer die prikkelend kruidige geur uit de oranjebruine aarde.

Zandbed

Na mijn ontginningswerk heeft Jan de teeltbedden vakkundig voorzien van houten randen. Van ongeschaafd dennenhout, vers uit de zagerij. Na lang zoeken bleek dit hout voor een prikkie te koop bij een zagerij in Pravia. We betalen er contant, pinnen kan hier niet. Een bonnetje krijgen we ook niet, ook al kunnen we het hout niet direct meenemen. Maar de volgende dag liggen de planken keurig op ons landje. Jan graaft ze half in en legt elke plank in een bedje van zand. En nou maar hopen dat die houten randen de opdringerige grassen uit onze teeltbedden weren.

Asturiaanse kool

Niet alleen de buurvrouw volgt onze tuinwerkzaamheden op de voet. Ook andere dorpelingen maken ommetjes langs ons landje. Ze maken graag een kletspraatje. Als iemand mij lang van het werk houdt, tikt onze buurman hem op de vingers. Je moet niet zo lang lullen, man. Zij heeft nog méér te doen.
Onze dorpsgenoten vinden onze moestuin interessant omdat die er heel anders uitziet dan de doorsnee moestuin hier. Daar staan groenten in lange, eenvormige rijen in de kale aarde. Steevast een paar rijen met berza en bonen want die zijn hier populair. Berza is een Asturiaanse kool, die steeds nieuwe bladeren maakt. Witte bonen zijn niet alleen geliefd in de Asturiaanse keuken, maar ook voor de portemonnee. Want de fabas – bonen uit onze streek hebben zo’n topkwaliteit dat de consument er rustig twaalf euro per kilo voor neertelt. Op ons landje groeiden vroeger ook witte bonen, zagen we op een foto in het café.

Geen succes

De meeste mensen hier zaaien hun groenten niet zelf maar kopen plantjes bij een kweker of plattelandswinkel. Onze dorpsgenoten kijken daarom afwachtend naar onze teeltbedden, die ze aanzien voor zaaibedden. Ik durf te wedden dat minstens de helft van hen denkt dat dit géén succes wordt, lacht Pepe. Ik lach met hem mee. Want onze dorpsgenoten hebben nog geen idee hoe we de teeltbedden gaan vullen. Pepe is onze ‘landbuurman’. Zijn weiland grenst aan ons landje. Hij heeft ons vorige week een grote dienst bewezen door het kniehoge gras op ons ongebruikte stuk land af te maaien. Dat gras voerde hij aan zijn drie merries, die in de wei lopen.

Chaos

Niet alleen onze dorpsgenoten, maar ook Jan heeft nog geen flauw idee hoe ik de teeltbedden ga vullen. Dat laat hij aan mij over. Maar ik maak hem graag deelgenoot van mijn aanpak. Ik vind het nog fijner als hij het daarmee eens is.
Ik maak er een chaos van, zeg ik iets te plompverloren.
Chaos? Jan kijkt me aan met hoog opgetrokken wenkbrauwen. Heeft hij zo zijn best gedaan om er mooie teeltbedden te maken. Begin ik over chaos. Wat nú weer???
Maar als ik het idee er achter uitleg, vindt Jan dat eigenlijk heel logisch klinken.

In verwarring brengen

Wat is het idee? Het begint met slakken, rupsen, luizen en ander gespuis. Plaagdieren die het je als moestuinier flink lastig kunnen maken. Zonder enige terughoudendheid peuzelen ze je zorgvuldig gekweekte plantjes op en planten zich dan snel voort. Om daarna met nóg meer soortgenoten hun vraatzucht te stillen aan jouw groentes.
Hoe helpt chaos daar dan tegen? Professionele moestuinier Frank Anrijs heeft samen zijn ouders ontdekt dat je minder last van plaagdieren hebt, als je ze in verwarring brengt. Dus niet een hele rij bloemkolen telen, maar diverse groenten en kruiden door elkaar zetten. Chaos creëren dus zodat een koolwitje of slak niet gemakzuchtig van de ene naar de volgende plant kan gaan.

Varieer

Niks nieuws onder de zon, denk je nu misschien als je zelf ook een groentetuin hebt. Veel moestuiniers weten dat je ziektes en plagen kunt voorkómen door combinaties te maken. Knoflook met aardbeien bijvoorbeeld want slakken houden niet van knoflook. Het lastige is alleen dat iedere tuingoeroe weer andere combinaties voorschrijft, volgens Frank Anrijs. Als je even googelt, duizelt het je al snel van alle tegenstrijdige adviezen. In plaats van vaste combinaties volgt de familie Anrijs een paar simpele principes. Varieer in grootte, kleur, geur en textuur van planten en je zult veel minder last van plagen hebben. Dat is in ieder geval hun ervaring. En zij telen al jaren zo.

Iets anders bedacht

Naast die vier principes, gebruiken de Vlaamse moestuinders nog een vijfde. Zij gebruiken golvende lijnen in hun teeltbedden waar ze groenten en kruiden op, onder of boven telen. Daar hebben ze goede redenen voor. Toch ga ik dat voorlopig niet doen. Want ik heb van veel groenten nog geen idee hoe de jonge kiemplantjes eruitzien. Als ik op golven ga zaaien, weet ik niet of het groente is die zo lekker groeit of onkruid. Daarom heb ik iets anders bedacht. Ik combineer de vier variatieprincipes van de familie Anrijs met het telen in vierkanten zoals je in een vierkantemeterbak doet. Want daar heb ik een paar jaar ervaring mee opgedaan in de buurtmoestuin in Amsterdam-Oost.

Precisiewerkje

Als de buurvrouw weer aanwipt, ziet ze allemaal cijfers en letters op de teeltbakken staan. Ze vraagt me waar dat voor is. Ik leg uit dat ik twaalf verschillende groenten en kruiden heb gezaaid in de veertig vakjes en daarbij varieer in grootte, kleur, geur en textuur tussen de vakjes. Madre mia, verzucht ze. Wat een precisiewerkje. Maar als ik in mijn beste Spaans uitleg waarom ik dat doe, dan vindt ze dat geen gek idee. Helemaal geen gek idee.

Meer informatie?
Wil je weten hoe de familie Anrijs combineert in hun professionele moestuin? Je vindt meer informatie op hun website. Je kunt ook het boek Combineren in de natuurlijke moestuin van Frank Anrijs bestellen bij je lokale boekhandel.

13 Replies to “Chaos”

  1. Echt leuk om te lezen,je moestuin strategie. Ik ben nu nog in Nederland aan het experimenteren. Ons Spanje- emigratie-plan is behoorlijk in de war gestuurd door het hele coronagebeuren.

    1. Vervelend voor jullie. Wij hadden vorig jaar juli het geluk dat we gewoon onze huisraad achterna konden reizen. Corona heeft er wel voor gezorgd – denken we – dat we zo lang hebben moeten wachten op de werkvergunning van Jan

  2. Geweldig! Wat een denkwerk.
    Heerlijk om jullie “hof” zo te zien liggen.
    Fijn om te lezen dat jullie contact hebben met de mensen.
    Liefs van ons.

    1. Ik vind het heel leuk om na te denken over de tuin, hoe planten en bomen het beste groeien, hoe de natuur het doet maar ook hoe ik er zelf nog wijs uit kan 🙂
      Liefs terug

  3. Wat een passie spreekt er uit je verhaal Nanny en wat fijn voor jullie beiden dat er nu met betrekking tot de bouw ook vooruitgang geboekt lijkt te worden.
    Wat zullen jullie een goede conditie hebben van al dat handwerk buiten!
    Bij ons gaat ook alles ok, volgende week gaan we de eerste vaccinatie halen.
    We hebben een cd van de Matthaus gekregen vanwege onze donatie vorig jaar ivm de afgelasting. Jullie ook, of is dat te lastig helemaal naar Spanje?
    Fijne paasdagen en een lieve groet van Nan en Harke.

    1. Fijn dat jullie aan de beurt zijn voor vaccinatie, Nan. Wij moeten hier nog gaan regelen dat we op de lijst komen. Maar we zijn in ieder geval nog lang niet aan de beurt. De 70-plussers die we hier kennen hebben nog geen oproep gehad. En Jan is 64 en ik over iets meer dan drie weken 60.
      We werken hier goed aan onze weerstand met alle werk buiten.
      Wij hebben geen cd van de Matthaus ontvangen, maar ik ga vanavond wel luisteren.
      Jij en Harke ook fijne Pasen. Zonnige groet uit Loro

  4. Lieve broer en schoonzus,

    Wat een denkwerk voor je de eerste zaadjes in de grond stopt. Chapeau!
    Ik kan me voorstellen dat jullie veel bekijks van de locals hebben, is er eens iets te doen en te bepraten!

    Morgen zijn jullie 1 jaar getrouwd, gefeliciteerd en nog vele fijne jaren samen in Loro!
    Goede paasdagen,
    Lieve groet,
    Bep

    1. Lieve Bep, Wat attent dat je ons feliciteert met een jaar huwelijk. Het sluien ervan was vorig jaar ook al erg lastig door corona. Dan hebben we nu een stuk meer vrijheid. Ook meer dan in NL, helaas voor jullie.
      We moeten nog even afwachten of het denkwerk ook nog oogst oplevert. Aan de vijg en de blauwe bessenstruiken zijn de vruchten al in de maak.
      Fijne pasen!
      Ik luister nu naar de Mattheuspassie die ik van Geert en jou heb gekregen..

  5. Beste Nanny en Jan,
    Ben zeer onder de indruk van jullie professionele moestuin aanpak. En mooi dat er nu eindelijk schot zit in de bouwvergunning. Het zou mooi zijn als jullie voor de winter onder eigen dak wonen. Wij zitten nu ruim een jaar vooral in Friesland, wel met een nieuwe jonge hond. Inmiddels zijn we beiden gevaccineerd en hebben we weer wat meer bewegingsruimte.
    Het ga jullie goed en veel succes met de projecten.
    Hartelijke groet,
    Heero en Til

  6. Lieve tante Nan,

    Het duizelt me helemaal door die blokjes en kleurtjes!
    Heel benieuwd of het ongedierte inderdaad het spoor bijster raakt.
    Heel hartelijk gefeliciteerd met het 1-jarig huwelijksjubileum met mijn oom!
    Dat er nog maar heel veel jaren met goede oogst mogen volgen!
    Dikke kus, Hanneke

    1. Lieve nicht, net zoals het jou duizelt, duizelt het – hoop ik – ook een koolwitje.
      ‘Verrek, ik had hier toch lekkere broccoli gezien??? Maar waar??’
      Het was een bijzondere dag vorig jaar, die jij onverwacht kwam opluisteren met champagne.
      We hebben hier alle ingredienten voor een gelukkig leven samen, met of zonder overvloedige oogst.
      Liefs en een dikke zoen van je oom

Comments are closed.