Geen geld voor de erfenis

Ik heb medelijden met woningzoekenden in Nederland. Het lijkt bijna onmogelijk om aan een betaalbare woning te komen. In Spanje wordt ook geklaagd over hoge huren en schaarste aan woningen. Maar hier op het platteland is nog een overschot.

Alleen in verhalen

In Bethlehem was er ruim tweeduizend jaar geleden geen enkele herberg die plek had voor een timmerman met zijn hoogzwangere vrouw. Daarom namen Jozef en Maria hun toevlucht tot een stal. Als kind kon ik me daar niks bij voorstellen. Dit soort dingen gebeuren alleen in verhalen of heel erg lang geleden, dacht ik als achtjarige. Maar de vluchtelingen die aankloppen in Ter Apel weten helaas beter. Zij kunnen niet eens hun toevlucht nemen tot een stal. En de vier partijen die onderhandelen over een coalitie, hebben helaas geen enkele boodschap aan het kerstverhaal. Ook oud-CDA’ers als Pieter Omtzigt niet.

Zelden

‘De kerststal staat er niet’, hijgt de wandelaar nadat we elkaar gegroet hebben.
Hij is net begonnen aan de afdaling van de top van de Llan de Cubel, met 676 meter de hoogste plek van onze gemeente Pravia. Ik ben bijna boven.
Normaal staat er een mini-kerststal op de top. Dit jaar dus blijkbaar niet.
De wandelaar vertelt dat hij vroeger elk jaar met zijn opa en oma deze berg opliep. Zijn grootouders woonden in Villavaler, ons buurdorp. Hun huis is nu van de wandelaar, maar hij komt er zelden.

Niet rijk

Spanjaarden met twee of meerdere huizen. Dat lijkt hier eerder regel dan uitzondering. De flat die we in Pravia huurden, is bijvoorbeeld van een ouder echtpaar, die op een boerderij in de buurt woont. Deze mensen hebben in dezelfde straat in Pravia nog een andere flat. Misschien dat ze de twee woningen ooit als belegging hebben gekocht, maar rijk worden ze er niet van. Onze flat stond zeven jaar leeg, voordat wij hem gingen huren. En met de bescheiden huuropbrengst hebben ze na ons vertrek alle ramen en luiken vernieuwd. Maar de flat staat nog steeds leeg.

Te saai

Ook in ons dorp hebben mensen vaak meerdere huizen. Zo’n beetje de helft van de huiseigenaren woont hier niet permanent. Ze bivakkeren in het weekend of de vakanties in Loro, maar wonen in Pravia of in een van de Asturiaanse steden. Meestal omdat ze daar werk hebben. Ook is een appartement in de stad ’s winters nou eenmaal comfortabeler dan een kil en vochtig plattelandshuis. En voor veel stedelingen is Loro saai, want je hebt hier geen stedelijk vermaak als winkelen, terrassen, restaurants en theater. Toch zijn er ook stedelingen uit Madrid (500 km) en Valencia (900 km) die in Loro een tweede huis hebben, zoals onze Madrileense buurvrouw Aurora. Zij kent Asturias uit haar jeugd, van lange zomers logeren bij haar grootouders. Maar haar man – een geboren en getogen Madrileen – is met geen stok uit de hoofdstad te porren. Wij hebben hem hier nog nooit gezien.

Vakantiehuizen

Bijna iedereen met een tweede huis in Loro, heeft dat geërfd van de familie. Meestal van ouders of grootouders. Niet iedereen gebruikt dat tweede huis zelf. Vier huizen in Loro worden verhuurd als vakantiehuis (casa rural). Zo erfde Mirta van haar grootouders een groot huis met wat bijgebouwen. Zij maakte daar met haar man Angel twee fraaie vakantiehuizen van: een grote met een ruime salon, vier slaapkamers en evenveel badkamers en een hele grote buitenruimte. Het tweede vakantiehuis is een bescheiden studio voor twee personen. Deze kleine Piconeiro hebben wij een paar keer gehuurd toen we nog in Nederland woonden. Dit vakantiehuis staat hemelsbreed maar honderd meter van ons landje.

Meer dan drie jaar

Niet alle huizen in Loro zijn bewoond of in gebruik als weekend- of vakantiehuis. Zo staat het gele huis achter onze moestuin al meer dan drie jaar leeg. Eigenaar Silverio is er geboren. Maar toen hij vijftig jaar geleden trouwde, ging hij in het dorp van zijn vrouw wonen. Eén keer zagen we dat de familie het huis aan potentiële huurders liet zien. Maar die hapten blijkbaar niet toe. Ook al verhuurt Silverio zijn geboortehuis niet, hij onderhoudt het goed. En dat kunnen we niet van alle huizen zeggen.

Langzaam aftakelen

Leegstaande huizen die langzaam aftakelen tot een bouwval. Dat is helaas een bekend fenomeen op het Spaanse platteland. Zeker in streken die ontvolken. En daar heeft onze gemeente ook last van. Telde de gemeente Pravia in 2003 nog 9.200 inwoners, dat zijn er nu nog maar 7.900. Ook hier in Loro zien we daar de gevolgen van.

Geen geld voor de erfenis

Middenin Loro staat een statig huis (1e foto van deze blog). Zo op het eerste oog ziet het er nog redelijk uit. Maar als je dichtbij komt, zie je de aftakeling. Mercedes heeft dit huis meer dan tien jaar geleden geërfd, samen met haar zus. Ze wonen en werken allebei in Gijon, waar Mercedes de kost verdient als freelancefotograaf. Dat is geen vetpot, begreep ik van haar. Ze heeft dan ook geen euro om haar erfenis in Loro te onderhouden. Elke keer als ze in het dorp is, ziet ze dat hun huis weer een beetje verder is afgetakeld. En dat gaat haar aan het hart.

Moeilijk te traceren

Ook op de hoek van het weggetje naar ons huis staat een woning te verkrotten. Hier speelt een ander Spaans probleem. Van onze buurvrouw weet ik dat er meer dan twintig erfgenamen van dit huis zijn. En enkele daarvan waren heel moeilijk te traceren omdat ze geëmigreerd zijn naar Zuid-Amerika, begreep ik. Voor de andere erfgenamen betekent dit dan dat ze niks kunnen met de erfenis. Ze mogen het huis niet verkopen want daarvoor is een handtekening van alle erfgenamen nodig. Dit probleem komt heel veel voor in Asturias. Bij vrienden van ons speelt dit probleem bij bijna alle huizen om hen heen.

Dankzij corona

In Loro valt het aantal huizen dat staat te verkrotten gelukkig nog mee. Ons minidorpje is de laatste jaren zelfs wat gegroeid. Gek genoeg dankzij corona. Spanje voerde de eerste drie maanden dat het virus rondwaarde, een heel streng beleid. Iedereen zat opgesloten in huis en mocht maar heel beperkt naar buiten. Een aantal gepensioneerde stellen, waarvan één partner geboren is in Loro, is toen naar hun tweede huis in ons dorp gevlucht. Want daar hadden ze veel meer bewegingsruimte. En ze ontdekten toen hoe fijn het is om permanent in het dorp te wonen. Na de strenge maatregelen, zijn ze daarom niet meer teruggekeerd naar hun appartement in de stad.