Klimaatvluchtelingen

De regen striemt alweer tegen de ramen. De laatste maanden regent en het stormt het vaak. Hebben we misschien toch de verkeerde regio in Spanje gekozen?

Stil jongens

Als de weerman vroeger op de radio of tv zijn voorspellingen liet horen, moesten wij als kinderen zwijgen. ‘Stil jongens, het weerbericht’, maande mijn vader ons als de weerman van wal stak. Dan hielden wij allemaal – ik heb twee broers en drie zussen – direct onze mond, hoewel we doorgaans niet zo gedwee waren. Maar mijn vader was akkerbouwer en wij realiseerden ons al heel jong dat de weersomstandigheden cruciaal zijn voor een goede of slechte oogst.

Onze agenda

Wij houden het weer nu ook nauwlettend in de gaten. Maar anders dan vroeger, kun je de hele dag online allerlei voorspellingen checken en radarbeelden bekijken. We stemmen onze agenda af op die voorspellingen. Op regendagen plannen we bijvoorbeeld de boodschappen en andere inkopen. Ook een eetafspraak met vrienden – voor de middagmaaltijd om 14 uur – maken we het liefst als er slecht weer voorspeld is. Want de dagen dat we buiten kunnen werken, zijn deze maanden best schaars. En die benutten we dus graag goed. Er liggen nog een berg klussen op ons te wachten…

Wachttijd

Door het weer kostte het Jan meer dan twee maanden om een kastanjehouten vloer op het terras te maken. Nou was dat ook een flinke klus. Toch zat verreweg de meeste tijd in wachten. Er waren meer onwerkbare dagen dan dagen dat Jan wél op het terras kon zagen en schroeven. Het resultaat is trouwens prachtig. Kijk zelf maar

Anderhalf keer

Ik noteer sinds enkele maanden de millimeters in onze regenmeter. Uit nieuwsgierigheid. Maar ook omdat ik benieuwd ben hoe de neerslag de groei van onze groenten beïnvloedt. In december, januari en februari viel er in totaal 454 mm. De normale hoeveelheid in deze maanden is 300 mm. Er is dus anderhalf keer zoveel neerslag op ons land gevallen. Miezer, plensbuien, tegen-de-ramen-striemende regenstorm…. ook een keer hagel. Sneeuw hebben we alleen in de verte gezien, in de bergen boven de 600 meter.

Méér

We wisten dat het hier veel regent, toen we in 2018 kozen voor Asturias. Méér dan in Nederland. Zo valt er in onze oude woonplaats Amsterdam gemiddeld 930 mm neerslag per jaar. Dat is trouwens 100 mm méér dan er vijftig jaar geleden op de Amsterdamse straten kletterde. In onze nieuwe gemeente Pravia valt er bijna 1.300 mm per jaar.

Optimistisch

Het regent hier dus bijna anderhalf keer zoveel als in Amsterdam. Dat helpt ons om veel groenten en fruit te oogsten, dachten we vijf jaar geleden nog optimistisch. Maar de laatste tijd zijn we dat gemiezer wel eens beu. Hadden we misschien een andere regio in Spanje moeten kiezen?

Verlangen

Hoewel het in huis behaaglijk is dankzij de vloerverwarming, verlangen we in zo’n kille storm-en-regenweek soms naar het mediterrane Spanje. Naar wandelen in de zon langs de steeneiken, en de geur opsnuiven van tijm en bloeiende cistusrozen. Begin februari plannen we daarom al een wandeltocht in Andalusië, voor de maand april.

Lange siësta

Ook al verlangen we soms naar het mediterrane Spanje, toch zouden we er niet willen wonen. In veel delen van Spanje is het ‘s zomers erg warm. Te heet naar onze smaak. Zo herinner ik me een vakantie in de buurt van het natuurpark Ojo Guareña, in de regio Castilië-Leon. Het was half augustus en elke middag liep de thermometer richting 38 graden. We stonden daarom al om halfzes op. ’s Ochtends was het nog lekker om te wandelen, maar om 14 uur zo warm, dat we ons tot een uur of acht ‘s avonds terugtrokken in ons vakantiehuisje. Dat waren erg lange siësta’s…

Ojo Guareña

Hitterecord

Sinds die vakantie in Castilië-Leon twaalf jaar geleden, is het ‘s zomers alleen nog maar warmer geworden. Het nationale hitterecord staat nu op 47,4 graden in Cordoba. Maar ook op een heleboel andere plekken in Spanje kwam de thermometer de laatste zomers ruim boven de 40 graden. En dat soms dagen achter elkaar. Dit zijn voor mensen – en ook voor veel dieren trouwens – onleefbare temperaturen.

Kleine waterreserves

Naast hitte, is ook droogte een steeds groter probleem in Spanje. Nou ja, bij ons dus niet. Maar wel op heel veel andere plekken. Zo heeft de regering van Catalonië begin februari de noodtoestand uitgeroepen omdat de waterreserves waren geslonken tot riskante proporties. Daarom gelden er nu allerlei waterrestricties. Zo mag je de tuin niet besproeien en je zwembad alleen nog maar vullen met zeewater.

Het water in dit Catalaanse stuwmeer is zover gezakt, dat de kerk weer boven water staat.

Verdord

Een paar weken geleden las ik in de krant El Pais een alarmerend artikel over de oprukkende woestijnvorming in Spanje. Dat gaat veel sneller dan verwacht, volgens een studie van het onderzoeksinstituut Estación Experimental de Zonas Áridas. In tien jaar tijd is er ruim zevenduizend vierkante kilometer land verdord. Een gebied zo groot als Drenthe, Overijssel en Flevoland samen. Dit gebeurde opvallend vaak in streken waar intensief groente en fruit wordt geteeld. Door de intensieve teelt in combinatie met de droogte en hitte, is de bodem uitgeput en wil er nauwelijks meer iets groeien.

Alarmerender

Nog alarmerender vind ik het dat de bodem in maar liefst 84 procent van Spanje droger is dan tien jaar geleden. Daar ligt de verdorring dus op de loer. Een ramp voor bijvoorbeeld olijfboeren. Deze teelt heeft steeds meer te lijden van de droogte en hitte. Zo is er vorig jaar in Spanje 55 procent minder olijven geoogst dan normaal. Meer dan een halvering van de opbrengst! En dat in het land met ’s werelds grootste productie van olijfolie. Het is dus niet gek dat de prijzen van dit vloeibare goud bijna zijn verdubbeld. Ook zijn er al gebieden waar boeren bijvoorbeeld geen tarwe meer zaaien omdat ze bijna geen graan meer oogsten.

Het oranje gekleurde deel van Spanje loopt risico op verdorring

Deltaplan

Ik hou mijn hart vast voor die oprukkende verdroging. Groeien er over twintig jaar nog wel olijven, sinaasappels en tomaten in Spanje? De regering zou als de wiedeweerga een deltaplan moeten ontwikkelen om de Spaanse bodem vruchtbaar te houden. Maar ik heb niet de indruk dat politici zich erg druk maken om dit dreigende zwaard van Damocles.

Toevluchtsoord

Asturias is de enige regio waar de bodem niet verdroogt, las ik in hetzelfde artikel in El Pais. Nou, dat geloof ik meteen. In de zomer komen duizenden Spanjaarden verkoeling zoeken in onze regio. Maar er zijn ook steeds meer mensen die permanent in Asturias willen wonen. Klimaatvluchtelingen – wij kennen ze – die de hitte van het schiereiland of de Canarische Eilanden ontvluchten. Het groene Asturias, met haar regenachtige en koele klimaat is voor deze mensen een aantrekkelijk toevluchtsoord.

Van krimp naar groei

Jarenlang had Asturias een krimpende bevolking. Elk jaar liep het aantal inwoners met een paar duizend terug. Maar dat tij is gekeerd. De teller staat nu op 1.009.000 inwoners, en dat is 4.000 méér dan twee jaar geleden. Toch gaan hier meer oudere Asturianen dood, dan er baby’s worden geboren. De bevolking groeit dus omdat steeds meer buitenlanders en ook Spanjaarden kiezen voor Asturias, net zoals wij. En al die regen? Die nemen we maar op de koop toe.

6 Replies to “Klimaatvluchtelingen”

  1. Laten we hopen dat al die extra regen een uitzondering is. Hier was het ook extreem nat. We konden afgelopen vrijdag voor het eerst in drie maanden weer lekker in het zonnetje wandelen. Wel op een zeiknat landgoed Den Treek, waar veel paden blank stonden.
    Het terras ziet er prachtig uit. Maar wat een werk. We moeten er plaatsvervangend niet aan denken.
    Vrolijk zwitserleven daar.
    Hajeto.

    1. Dat terras was inderdaad een bereklus, Arie. Maar dat geeft nu wel dat zwitserlevengevoel😉
      Den Treek is een fijne plek voor een wandeling. We hebben hier ook te weinig kunnen wandelen afgelopen maanden.
      Hajeto

  2. Dankjewel voor het interessante blog van vandaag!
    Het opdrogen van Spanje en de uitputting van land zie ik ook met lede ogen aan, zo zonde! En dan te bedenken dat het anders kan, er zijn al zoveel voorbeelden van boeren die samenwerken met de natuur. En zij verdienen een prima boterham, dus daar kan het toch niet aan liggen.
    Jullie houten terras is indrukwekkend, wat een bere-klus was dat zeg!
    Nu tijd om te genieten 😉

    1. Je hebt helemaal gelijk Eveline, met verstandig beleid en duurzame teelttechnieken hoeft er geen land te verdorren. Maar dat moeten de boeren wel willen. Zo heb ik gezien dat de aarde in veel olijfgaarden kaal is, terwijl het voor de bodem beter is om die te laten begroeien. Ik las over een project dat die begroeing daarom stimuleert, maar de olijfboeren hadden daar heel veel moeite mee. Het is blijkbaar niet makkelijk om je manier van werken te veranderen, als je al decennia gewend bent om het anders te doen

  3. Gossie , wat is er weer veel gedaan en wat wordt het nog mooier !
    War moeten jullie nu doen als het huis af is ? Dan hebben jullie zeeën van tijd over 😉. Hopelijk hebben jullie dan ook wat meer zon en kunnen jullie buiten beter aan het werk . Daar begint de tijd ook weer te komen.
    Hier een weekend regen gehad ( zo blij mee) en je hoort het (bijna) de grond uit groeien .😂.
    Heel veel succes met hetgeen er nog moet gebeuren aan het huis en tegelijkertijd in de hof. Toi , toi , toi ! Groet . Antoinette.

    1. Gelukkig hoeven we ons voorlopig nog niet te vervelen, Antoinette. We hebben nog allerlei ideeen die we willen uitvoeren.
      En straks een dagje lekker in de zon op ons mooie terras lezen, daar zeg ik ook geen nee tegen.
      Of wandelend stukken van Asturias verkennen, die we nog niet kennen.
      Wat fijn dat jullie daar een lekkere bui regen hebben gehad, waardoor de planten het weer helemaal naar hun zin hebben.
      Geniet van het groeiende groen.
      Groetjes, Jan & Nanny

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *