Leugenaars en zakkenvullers

Zondag stemt Spanje voor een nieuwe nationale regering. Kunnen de socialisten verder regeren, samen met Sumar? Of wint rechts? Wij hebben daar geen stem in.

Linkse alliantie

Ik ben groenten aan het snijden voor courgettesoep. Ondertussen luister ik op de radio naar een debat tussen de leiders van de grote politieke partijen. Yolanda Díaz, de enige vrouw in het gezelschap, is een scherpe debater. Zij is vicepremier en minister van Arbeid. Maar ook de politiek leider van Sumar, de nieuwe linkse beweging die in gesprek gaat met burgers. Als constructieve politica valt Yolanda Díaz op tussen de Spaanse politici, die vooral moddergooien naar politieke tegenstanders.

Twee verkiezingen

Zondag zijn hier parlementsverkiezingen. Wij mogen deze keer niet stemmen. Dat mochten we wel op zondag 28 mei. Op deze Eerste Pinksterdag – wat ze in Spanje trouwens helemaal niet vieren – zijn er twee verkiezingen: voor de gemeenteraad en de regioregering. Als buitenlandse inwoners mogen wij alleen onze stem uitbrengen voor de gemeenteraad van Pravia.

Ouderwets grote aanhang

In de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen ontvangen we post van diverse politieke partijen. Geen anonieme post, maar een brief op naam. Een wet voor de bescherming van persoonsgegevens kennen ze hier blijkbaar nog niet. De eerste politieke post zijn brieven op naam voor Jan en mij met de lijst van de Partido Socialista Obrero Español (PSOE), de Spaanse Partij van de Arbeid. Die is met 33 procent van de zetels nu de grootste partij in het parlement. Van zo’n ouderwets grote aanhang kan de Nederlandse zusterpartij alleen nog maar dromen. In 1986 veroverde de PvdA voor het laatst vijftig Kamerzetels, met Joop den Uyl. Dat resultaat gaat Frans Timmermans vast niet evenaren, met de RoodGroene fusiepartij.

Etiketten

Omdat we in mei tot over onze oren in de verhuizing zitten, maken we weinig mee van de lokale verkiezingscampagne. Jammer. Want ik wil graag meer begrijpen van de politiek hier. In gesprekken met Spanjaarden gooi ik daarom nog weleens een balletje op. Maar dat stuitert bijna altijd keihard terug.
Onbetrouwbaar. Leugenaars. Zakkenvullers. Dit zijn de etiketten die iedereen op politici plakt. Op álle politici, rechts én links. Zelfs de meest genuanceerde Asturiaan die ik ken, heeft nul vertrouwen in politici.

Hard lachen

Een week vóór de gemeenteraadsverkiezingen, organiseert de Partido Popular een verkiezingsbijeenkomst in Loro. Waarschijnlijk omdat onze dorpsburgemeester Cecilia de nummer 2 is van deze lijst. Samen met lijsttrekker Alberto Morán canvast ze vóór de bijeenkomst van deur tot deur. Het tweetal komt ook bij ons binnen.
Wat vonden jullie van de service van de gemeente tijdens de bouw?
We lachen heel hard om de vraag van de lijsttrekker. Vijf maanden wachten op de bouwvergunning. Een jaar op de waterleiding… Alberto schudt zijn hoofd. Als híj burgemeester wordt – en dat wordt hij als de Partido Popular de meeste stemmen krijgt – dan gaat hij dát dus veranderen. De gemeente is er voor de burgers, en niet andersom.

Gepassioneerd

Een uur later zit ik met zo’n dertig dorpsgenoten in de vergaderzaal boven de bar. En luister welke plannen de Partido Popular (PP) heeft voor Pravia. Thuis had ik al de flyer gelezen met de puntsgewijze opsomming van het partijprogramma. Gepassioneerd vertelt kandidaat-burgemeester Alberto een praktisch ingestoken verhaal. Hier staat een man die zich met hart en ziel wil inzetten voor zijn Pravia. Of vergis ik me en staat hier toch een leugenaar? Voor zakkenvuller is het burgemeestersalaris van bijna 44.000 euro bescheiden.

Tij keren

Als we vragen mogen stellen aan de kandidaat-burgemeester, blijft het stil.
Nou heb ik zelf wél een vraag. Ik maak me zorgen over het aantal inwoners van Pravia. Dat loopt hard terug. Te hard om alle voorzieningen op peil te houden. Er zijn dertien procent minder Pravianen dan tien jaar geleden. Hoe wil de Partido Popular dit tij keren?
Met meer werkgelegenheid en betaalbare woningen voor jonge starters, antwoordt Alberto. Nu heeft Pravia bijvoorbeeld nul vierkante meter bedrijfsterrein. Een meubelmaker zou hier dus niet eens een bedrijf kunnen beginnen. En koffiebranderij Toscaf kreeg de afgelopen jaren bijvoorbeeld alleen maar tegenwerking van de gemeente, toen ze hun bedrijfspand wilden verbeteren.

Verward

De PSOE maakt al meer dan twintig jaar de dienst uit in onze gemeente. Het lijkt tijd voor een frisse wind. Na afloop van het verkiezingspraatje, serveert de PP een borrel. Ik praat nog met wat andere kandidaten van de partij. Verward loop ik na het nuttigen van een wijntje en tapas naar huis.
Moet ik nu als linksgeoriënteerde burger op de Spaanse VVD gaan stemmen…?

Niet vrijwillig

Een week later staan Jan en ik ’s zondagsmiddags in de gymzaal van de middelbare school om te stemmen. Eerst moeten we onze oproepkaart laten zien. De mensen aan de andere kant van de tafel zitten daar trouwens niet vrijwillig, zoals in Nederland. Ze zijn aangewezen door de gemeente voor deze democratische klus, die je overigens niet mag weigeren.

Niet op een persoon

Je krijgt hier om te stemmen geen kieslijst waarop je een vakje moet aankruisen. Maar je stopt de kieslijst van de partij waarop je stemt, in een envelop die in de stembus gaat. Je kunt dus alleen op een partij stemmen, niet op een persoon.
Nu hebben we dus een van de briefjes nodig, die we per post hebben ontvangen. Maar die zitten nog ergens in een verhuisdoos. Gelukkig kun je in een hokje achter een gordijntje een kieslijst pakken.
In onze enveloppen gaat niet die van de Spaanse VVD…

Trage Nederland

In Pravia verliest de PP van Alberto toch weer van de socialisten. Met maar één zetel verschil deze keer. Maar in veel andere gemeenten en regio’s kleurt de meerderheid van socialistisch rood naar het blauw van de PP. Een verpletterende verkiezingsuitslag voor de socialistisch premier Pedro Sanchez. Die besluit om niet verder te regeren alsof er niks is gebeurd. Hij schrijft meteen vervroegde landelijke verkiezingen uit. Die zijn dus morgen. Spanje organiseert dus binnen twee maanden nieuwe verkiezingen. Het trage Nederland heeft daar meer dan vier maanden voor nodig.