Lost de natuur ons probleem op?

De eerste aardbeien kleuren rood en er komen al nectarines, blauwe bessen en nog veel meer vruchten aan. Maar de groente blijft wat achter. En niet alleen omdat het in maart en april vrij koud was en ook behoorlijk nat.

Groen geluk

Ik zit op mijn knieën in het vochtige gras en met mijn handen in de grond. De kruidige geur van die vochtige, roodbruine aarde tintelt in mijn neus. Omringd door zoemende bijen en hommels, en een koor van kwetterende, tsjilpende en fluitende vogels. In de verte klingelt een koeienbel.
Wat is het toch heerlijk om te tuinieren. Niet voor niks luidt een bekend Chinese spreekwoord:
Wil je een paar uur gelukkig zijn, word dan een keer goed dronken;
wil een paar jaar gelukkig zijn, treed dan in het huwelijk;
wil je een leven lang gelukkig zijn, neem dan een tuin.

Vruchten plukken

Maar tuinieren heeft ook een andere kant. Dit jaar hapert onze groententeelt. Bij de Chinezen zijn mislukkingen misschien onlosmakelijk verbonden met geluk. En dat snap ik. Want je geluksgevoel is intenser als je ook de keerzijde hebt ervaren. Toch sta ik niet te juichen bij groene tegenspoed. Integendeel. Als rechtgeaarde westerling, pluk ik toch wel heel graag de vruchten van onze arbeid.

Zure ridders

Neem nou ridderzuring, een plant die bijna in onze hele hof welig tiert. Onkruid wilde ik het eigenlijk niet noemen. Want bij natuurlijk tuinieren heeft elke plant waarde. Ridderzuring dus ook. Deze plant haalt met zijn lange wortels – die kunnen makkelijk anderhalve meter worden – stikstof en kalium uit de bodem, als voedsel voor andere planten. Dat klinkt prachtig, natuurlijk. Maar wanneer gaat ridderzuring met pensioen? Als we daarop wachten, kunnen we misschien over tien jaar pas broccoli gaan zaaien. Daarom bestrijden we ridderzuring, gewapend met een riek en een onkruidschopje. Alleen lijken de zure ridders die strijd met gemak van ons te winnen. Want als we vandaag alle mini ridderzurinkjes met wortel en tak uitroeien, dan staan er een volgende week weer minstens evenveel. Nou gedijt ridderzuring op lichtzure grond. Met compost proberen we daarom de bodem in de teeltbedden minder zuur te maken. Maar ook dat vraagt tijd…

Ideale mix

Vorige maand leek het mij nog het Ei van Columbus: groenten zaaien in potjes die je van aarde maakt met een pottenpers. Want dan kun je kiemplantjes met hun blokje aarde uitplanten en beschadig je de tere blaadjes en worteltjes minder snel. Maar in de praktijk is dat ei nog niet gelegd. De crux is het grondmengsel voor de persblokjes. Voor de eerste serie potjes gebruikte ik compost en aarde uit de tuin. Maar na een dag zon op de kas, waren de perspotjes zo hard als baksteen. Deze grondreceptuur is misschien interessant voor een baksteenfabriek.
Tegen beter weten in, bleef ik de blokjes toch maar nat sproeien en hopen dat de zaadjes zouden ontkiemen. Maar dat lukte zelfs een krachtpatser als de Asturiaanse berza niet. Na die eerste serie potjes maakte ik nieuwe potjes met andere mengsels. Maar de ideale mix heb ik nog niet ontdekt.

Levenslustig

Gelukkig ontkiemen er wel zaadjes uit de volgende series perspotjes. Zaadjes – zo lees ik pas ná het zaaien – die ik eigenlijk helemaal niet in een perspotje moet stoppen omdat ze daar te groot voor zijn, zoals komkommer. Maar de komkommerzaadjes hebben er duidelijk zin in. Hun wortels groeien al snel door de bodem van de perspotjes. Daarom plant ik ze snel in een teeltbed in de kas. Ik heb dan al zin in de Hollandse komkommers, die straks aan deze planten hangen. Die sappiger en minder bitter zijn dan hun Spaanse evenknie.
Maar als ik twee dagen later in de kas kom, zijn onze levenslustige komkommerplantjes verdwenen. Als ik beter kijk, zie ik dat er alleen nog steeltjes staan. Slakken hebben alle blaadjes opgepeuzeld. Niet alleen bij de komkommer, maar ook bij de pompoenen, basilicum, paprikaplanten…
Ook mijn zelfgekweekte meisjesogen en andere bloemen zijn al ten prooi gevallen aan onverzadigbare slakken.

Loerende periscopen

Het wemelt in onze tuin van de segrijnslakken, met bruingevlekte huisjes. Deze slakken zijn aandoenlijk, met die trage bewegingen en ogen op steeltjes. Daarom kan ik het niet over mijn hart verkrijgen om ze dood te maken. Als er per ongeluk van deze huisjesslakken met de sla mee naar huis reizen, breng ik ze met het groenteafval terug naar onze hof.
Maar nu deze vreetzakken onze komkommers en andere babyplantjes hebben vermoord, kijk ik anders naar ze. Ik zie geen schattige ogen op steeltjes, maar vijandige periscopen die loeren op onze malse groenten en op weg naar hun prooi een smerig slijmerig spoor achterlaten. Hoe kunnen wij onze groenten beschermen tegen het slakkenleger dat steeds verder lijkt uit te dijen?

Natuuriijk evenwicht

Volgens mijn Vlaamse moestuingoeroe lost de natuur het slakkenprobleem zelf op. Als natuurlijke moestuinder kun je de natuur hooguit een handje helpen. Bijvoorbeeld door plekjes in je tuin te maken voor natuurlijke vijanden van slakken, zoals egels. Want als je zelf slakken gaat rapen, dan verstoor je het natuurlijk evenwicht.
Deze gedachtengang klinkt logisch. Blijven we dus werkeloos toezien hoe slakken al onze met zorg gekweekte plantjes oppeuzelen?? Hmmm…

Blauwe korrels

Je moet blauwe korrels tegen slakken gebruiken, luidt het advies van onze buurvrouw. Nou is zij matig met bestrijdingsmiddelen. Voor Asturiaanse begrippen dan. Want ze grijpen hier voor het minste of geringste naar de gifspuit. Wij zetten grote vraagtekens bij de middelen die ze in de tank van die rugspuit stoppen. Die zetten we ook bij de blauwe slakkenkorrels. Daar gaan vast niet alleen slakken van dood, maar ook bijvoorbeeld egels die slakken eten. En dat willen we niet op ons geweten hebben.

Hulptroepen

In de meivakantie krijgen we een paar keer bezoek uit Nederland. Ook van vakman Peter, die niet alleen lesgeeft maar zelf al decennia moestuiniert. Zijn partner Ria en hij kennen het slakkenprobleem maar al te goed uit hun eigen hof in de Betuwe. Peter legt uit dat biologische slakkenkorrels alleen het metabolisme van de slak remmen, waardoor de dieren niks meer eten en zich niet voortplanten. Voor egels, merels en andere beesten zijn deze korrels en de verzadigde slakken niet schadelijk.
Wij zijn om. Natuurlijk evenwicht blijft een mooi ideaal. Maar als we wachten tot natuurlijke hulptroepen onze uitdijende plaag te lijf gaan, dan hebben slakken waarschijnlijk met lange tanden onze laatste krop sla verorberd. Want vreemd genoeg houden ze niet van malse slablaadjes.